Τελικά θα πρέπει να ανησυχούμε για την εξέλιξη του έργου των φραγμάτων ή όχι;
Όχι, δεν πρέπει να ανησυχούμε. Μετά και την επίσημη τοποθέτηση της κυβέρνησης μέσω του υφυπουργού κ. Μαγκριώτη, η πολιτική δέσμευση είναι σαφής. Υπήρχε ένας φόβος με την πρόθεση της κυβέρνησης για αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, τη στιγμή που το έργο δεν έχει ενταχθεί ακόμη. Δηλαδή, θα μπορούσε η κυβέρνηση να μην βάλει σε προτεραιότητα έργα τέτοιου είδους και να χρηματοδοτούσε άλλους τομείς. Κάτι τέτοιο, λοιπόν, δεν προέκυψε, οπότε προχωράμε κανονικά στα υπόλοιπα στάδια, διάρκειας ολίγων μηνών μέχρι τη δημοπράτησή του. Δεν πρέπει, λοιπόν, να ανησυχούμε, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει και να αδιαφορούμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι η αδιαφορία τα προηγούμενα χρόνια κυρίως από τους πολιτικούς εκπροσώπους στο νησί, είχε σαν αποτέλσμα το έργο να κινδυνεύει να χαθεί και να απενταχθεί από το Ταμείο Συνοχής. Κι αν δεν υπήρχε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, το κίνημα των ενεργών πολιτών και μέρος των τοπικών ΜΜΕ να το ξεμπλοκάρουν , να προλάβουν τις ημερομηνίες που έβαζε η Ευρωπαϊκή Ένωση για τα δικαστήρια και τις απαλλοτριώσεις-κυρίως από τον Απρίλιο του 2005 - δίνοντας παράλληλα και πολιτική μάχη με τα οργανωμένα πολιτικά συμφέροντα και τους πολιτικούς τους εκπροσώπους, που ήθελαν νερό από το Γαλάζιο Μάτι της Αλβανίας, ΣΗΜΕΡΑ δεν θα μιλάγαμε για το έργο, αλλά ότι χάσαμε άλλη μια ευκαιρία για να γίνει κάτι αξιόλογο στο νησί.
Συνεπώς, δεν πρέπει να αδιαφορούμε, όχι μόνο μέχρι τη δημοπράτηση, αλλά και κατά την διάρκεια εκτέλεσης του έργου και μετά από αυτό, γιατί είναι μια ακόμη πολιτική μάχη να δοθεί, που αφορά στον Φορέα Διαχείρισης των έργων, ο οποίος πρέπει να είναι αυτοδιοικητικός, χωρίς καμμιά δυνατότητα παρέμβασης ιδιωτών, όπως προβλέπει η σχετική μελέτη σήμερα, μιας και το νερό είναι κοινωνικό αγαθό.
Τι απαντάτε σε όσους θεωρούν ότι θα προκληθεί μεγάλη βλάβη στο περιβάλλον;
Πρώτα από όλα, η τάξη μεγέθους των φραγμάτων που θα γίνουν στο νομό- σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές – δεν είναι αυτή των μεγάλων φραγμάτων. Είναι μεσαίου μεγέθους για το φράγμα του Μελισουδιού και μικρού μεγέθους για την Καλαμιώτισσα και το μικρό των Κυπριανάδων.
Βέβαια, απαλλοτριώνονται πολλά στρέμματα. Μόνο για το φράγμα του Μελισουδιού στους Χωρεπισκόπους απαλλοτριώνονται συνολικά 700 στρέμματα, κυρίως ελαιώνα. Οποιοδήποτε αναπτυξικό έργο επιφέρει αλλαγές στο περιβάλλον. Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς τίμημα. Όμως, οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχουν πάρει πολύ σοβαρά υπόψη τους το οικοσύστημα της περιοχής και ελαχιστοποιούν τις όποιες επιπτώσεις.
Από την άλλη, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθεί ένας νέος υδροβιότοπος, όπως επίσης ότι θα παρθούν και μέτρα για τις καλλιέργειες σε όλη την έκταση διέλευσης των νερών, με τη χρησιμοποίηση γεωργικών φαρμάκων φιλικών προς το περιβάλλον. Ακόμη, η Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι άλλοι θεσμικοί φορείς, καθώς και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις θα φροντίσουν ώστε όποια ανάπτυξη προκύψει γύρω από τις περιοχές των φραγμάτων να μην είναι άναρχη, αλλά συμβατή με το περιβάλλον. Φυσικά δεν λείπουν και οι ιδέες. Ένας φίλος μου έχει πει ότι οι τέσσερις χιλιάδες ελιές που θα ξεριζωθούν, μπορούν να μεταφυτευθούν σε άλλο μέρος του νησιού ή σε παραλίες. Τελειώνοντας, είναι πολύ μεγάλης αξίας το γεγονός, ότι το μεγαλύτερο μέρος των γεωτρήσεων στο νησί θα αναπαυθούν κι έτσι βάζοντας στη ζυγαριά τη μεγάλη ανάγκη του νησιού σε πόσιμο νερό καλής ποιότητας, για τη γενιά μας αλλά και για τις επόμενες, καθώς και την διαρκή επαγρύπνησή μας για το περιβάλλον, η ζυγαριά κλίνει προς την πραγματοποίηση του έργου.
Όταν ολοκληρωθεί το έργο, θα είναι ικανό να λύσει οριστικά και συνολικά το υδρευτικό πρόβλημα του νομού μας;
Ναι. Μέχρι και το 2040 έχουν υπολογιστεί οι ανάγκες του νησιού σε νερό, λαμβάνοντας υπόψη και τους πολλούς επισκέπτες του. Εκτός από την δυναμικότητα των δύο διυλιστηρίων στο Μελισούδι και την Καλαμιώτισσα, ενισχύονται σε απόδοση και οι μονάδες αποσκλήρυνσης στη Χρυσηΐδα και το Νεοχωράκι. Επίσης, θα πρέπει να πούμε ότι η οριστική μελέτη του έργου προβλέπει στο μέλλον και συμπληρωματικά φράγματα: Ένα ακόμη μικρό στο Μελισούδι και ένα μεγαλύτερο στις Νυμφές. Επομένως, για τα επόμενα 100 χρόνια δεν θα υπάρχει πρόβλημα, εκτός και αν δεν έχουμε τις επόμενες δεκαετίες το επίπεδο βροχοπτώσεων που έχουμε σήμερα στο νησί, λόγω των κλιματικών αλλαγών.
Κατά την άποψη σας, γιατί καθυστέρησε το έργο να δημοπρατηθεί. Μιλάμε βέβαια για ένα έργο το οποίο έχει περάσει από χίλια κύματα. Ποιοι ήταν οι πιο κομβικοί σταθμοί σε αυτή την πορεία;
Οι οριστικές μελέτες των έργων, καθώς και τα τεύχη δημοπράτησης, τελείωσαν το 2007. Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι το έργο είναι ώριμο. Η όλη διαδικασία θα μπορούσε να είχε τελειώσει ενωρίτερα, αλλά πολιτικά «παιζόταν» και η θέση για νερά από το Γαλάζιο Μάτι της Αλβανίας με ισχυρά ερείσματα στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Εκείνη την περίοδο, θυμίζω, πρωταγωνιστούσαν οι επιλογές πραγματοποίησης έργων με Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Τα επιχειρηματικά συμφέροντα που ενδιαφέρονταν για μια τέτοια εξέλιξη γνώριζαν και παλιότερα τους σχεδιασμούς του ΥΠΕΧΩΔΕ. Μεγάλη, λοιπόν, καθυστέρηση προέκυψε από αυτούς τους κύκλους.
Η τελευταία πολύμηνη καθυστέρηση αφορά στα λατομικά υλικά, που χρειάζονται για την δημιουργία των φραγμάτων. Έχω υπόψη μου συγκεκριμένη αλληλογραφία, η οποία έγινε γνωστή μέσω του Τύπου, μεταξύ υπουργείου και Νομαρχίας για το συγκεκριμένο ζήτημα. Η πρώτη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, η οποία πέρασε από το Νομαρχιακό συμβούλιο την τελευταία χρονιά θητείας του κ. Μαχειμάρη προέβλεπε τα συγκεκριμένα υλικά να προμηθεύονταν από τα λατομεία Κακότραφου Χωρεπισκόπων. Οι επιχειρηματίες έκαναν μια τελευταία προσπάθεια, πριν ένα εξάμηνο περίπου, με μια νέα μελέτη Περιβαλλοντικών επιπτώσεων που παρουσίασαν για να τα ξανανοίξουν. Αυτή η προσπάθεια κατέληξε σε αποτυχία. Το υπουργείο δεν μπορούσε φυσικά να περιμένει άλλο, μάλλον ζήτησε τελική γνωμάτευση από τη Νομαρχία και προχώρησε σε τροποποίηση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, επιλέγοντας τη λύση του προβλήματος των αδρανών υλικών (περίπου 220.000 κυβικά) από το νομό Θεσπρωτίας. Παράλληλα γίνεται πρόβλεψη πρόσλειψης αδρανών υλικών από την κοίτη του ποταμού Καλαμά, αλλά και από έξη δανειοθαλάμους, που βρίσκονται στη λεκάνη και στα πρανή του φράγματος Μελισούδι και δεν προβλέπονταν από την πρώτη μελέτη. Για τους άλλους κομβικούς σταθμούς του έργου έχω αναφερθεί και παραπάνω.
Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν, αυτοί που σήμερα υποστηρίζουν αυτό το έργο το ήθελαν από την αρχή ή στην πορεία άλλαξαν απόψεις;
Άλλοι δεν το γνώριζαν καθόλου, άλλοι το γνώριζαν αλλά δεν το πίστεψαν λόγω του μεγέθους του κι άλλοι δεν το ήθελαν . Κάποιοι, από τη στιγμή που ενημερώθηκαν πραγματικά για την πορεία του άλλαξαν άποψη και ενδιαφέρθηκαν πραγματικά για το έργο. Κάποιοι έχασαν και την πολιτική τους καριέρα. Κάποιοι άλλοι και μετά από τις οριστικές μελέτες συνέχισαν το «τρία πουλάκια κάθονται». Ταρακουνήθηκαν κάπως, μετά την υπογραφή του Σουφλιά και την εξαγγελία του κ. Καραμανλή. Σημασία έχει το αποτέλεσμα. Το έργο θα πραγματοποιηθεί, θα το χαρούμε όλοι ως Κερκυραίοι και θα δώσει- εκτός από πόσιμο νερό- και θέσεις εργασίας κατά την διάρκεια της κατασκευής του, αλλά και μόνιμες θέσεις μετά από αυτό.
Το έργο θα βοηθήσει και στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής;
Το έργο δυστυχώς ξεκινάει με ένα πολύ μεγάλο περιβαλλοντικό έλλειμμα. Στα διακόσια μέτρα υπάρχουν τα λατομεία του Κακοτράφου, που έχουν κλείσει από τον Αύγουστο του 2007 με δική τους υπαιτιότητα. Η περιβαλλοντική ζημιά που έχει γίνει είναι πολύ μεγάλου μεγέθους. Το χειρότερο είναι ότι πλήθος επισκεπτών τουριστών στέκεται και το φωτογραφίζει. Εκ των πραγμάτων, δεν υπάρχει δυνατότητα έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και μάλλον το κλείσιμό τους είναι οριστικό.΄Το είχαμε προβλέψει πριν τρία χρόνια. Αν οι θεσμικοί φορείς του νησιού διαθέτουν έστω και τώρα την πολιτική βούληση, μπορούν να προχωρήσουν σε αναγκαστική απαλλοτρίωση με συμψηφισμό της περιβαλλοντικής ζημιάς, ώστε το Δημόσιο με δική του μελέτη να προχωρήσει σε μερική αποκατάσταση του χώρου των λατομείων, εκμεταλευόμενο τη «χρυσή ευκαιρία» των φραγμάτων, εναποθέτοντας και αποκαθιστώντας τον χώρο με τα υλικά που θα προκύψουν από την εκχέρσωση του φράγματος Μελισούδι. Ο χώρος μετά, μπορεί να αποδοθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ώστε με συγκεκριμένες μακροπρόθεσμες δράσεις να μετατραπεί από χώρο καταστροφής σε χώρο πολιτιστικό, αθλητικό, ψυχαγωγίας και διασκέδασης.
Έτσι λοιπόν, η απάντησή μου είναι «ναι» υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις, γιατί στο χώρο των φραγμάτων δημιουργείται ένας περιμετρικός δρόμος της τεχνητής λίμνης μήκους 3,6 χλμ. , μέσα σε ένα φανταστικό φυσικό τοπίο, καθώς και χώρος 25 στρεμμάτων (κατόπιν αιτήματος του Δήμου Αγίου Γεωργίου) που η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να χρησιμοποιήσει ποικιλοτρόπως για τους επισκέπτες. Εκτός από αυτά, τα φράγματα δημιουργούν και συνθήκες ανάπτυξης για τους οικισμούς που είναι κοντά, καθώς και συνθήκες ήπιας ανάπτυξης γύρω από αυτά.
Πρέπει, λοιπόν, να βλέπουμε μπροστά και να προσπαθούμε πάντα να δημιουργούμε τις καλύτερες συνθήκες ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον.
Είναι εφικτή η κατασκευή ενός μικρού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος;
Από τον Αύγουστο του 2007 ο Δήμος Αγίου Γεωργίου, καθώς και φορείς της περιοχής έχουν ζητήσει δύο επί πλέον πράγματα: το ένα αφορά στην ξυλεία των φραγμάτων, που ελπίζουμε η νέα Περιφερειάρχης να το ικανοποιήσει, προκειμένου με τα χρήματα που θα προκύψουν από τη δημοπρασία να μετατραπεί το παλιό Δημοτικό των Χωρεπισκόπων, που είναι στην είσοδο του χωριού αλλά και του φράγματος, σε Λαογραφικό Μουσείο και Κέντρο ενημέρωσης για το φράγμα.
Το δεύτερο, αφορά στη δημιουργία μικρού υδροηλεκτρικού έργου, ώστε ο παραδοσιακός οικισμός των Χωρεπισκόπων να ηλεκτροδοτηθεί, ως κοινωνικό αντισταθμιστικό όφελος. Αυτό το αίτημα ενισχύθηκε και από τον Σύνδεσμο Υδάτινων Πόρων και διευρύνθηκε και για το χωριό Βαλανειό, που και αυτό είναι παραδοσιακός οικισμός. Είναι ένα δίκαιο αίτημα, μιας και τα δύο χωριά έχουν κατακόρυφη πληθυσμιακή πτώση και πρέπει να υπάρξουν αντισταθμίσματα προκειμένου να διατηρηθούν.
Είμαι βέβαιος, ότι για το φράγμα Μελισούδι, που λόγω του μεγέθους του δίνει αυτή την δυνατότητα, θα υπάρξει μικρό έργο (ανανεώσιμης πηγής ενέργειας) παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από τις πιέσεις του νερού. Είμαι σε θέση να γνωρίζω, ότι έχει προβλεφθεί το σκέλος του, που συμπεριλαμβάνεται στην κατασκευή του φράγματος και απομένει μια επί πλέον δαπάνη για την πραγματοποίησή του.
