Αν η αυτοδιοίκηση είναι αποτελεσματικότητα και δημοκρατία, αποκέντρωση και συμμετοχή του πολίτη στις τοπικές υποθέσεις, τότε το νομοσχέδιο παταγωδώς αποτυγχάνει.
Η αιρετή Περιφέρεια, είναι η πρώτη μεγάλη απογοήτευση του νομοσχεδίου, αφού καμία σοβαρή κρατική αρμοδιότητα δεν μεταβιβάζεται. Είναι απογοήτευση, το αίτημα για αιρετή Περιφέρεια να περιορίζεται σε μια διευρυμένη χωρικά Νομαρχία.
Οι Δήμοι δέχονται ένα πλήθος αρμοδιοτήτων, τις οποίες όμως, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, είχαν μέχρι τώρα οι Νομαρχίες. Αντί για μεταφορά αρμοδιοτήτων από το κράτος στην Περιφέρεια (δημοκρατική αποκέντρωση), έχουμε μια απλή κατανομή αρμοδιοτήτων της καταργούμενης Νομαρχίας στις Περιφέρειες και τους Δήμους (αποσυγκέντρωση).
Καμία εξασφάλιση πόρων. Η αναφορά σε συγκεκριμένα ποσοστά από τον ΦΠΑ, τον φόρο ακίνητης περιουσίας, και φόρο φυσικών προσώπων, δεν έχει ουσιαστική αξία, αφού είναι γνωστή η εμπειρία των τελευταίων 15 ετών, και κυρίως η βούληση της κυβέρνησης να «μειώσει συνολικά το σύνολο των χρηματοροών προς την αυτοδιοίκηση», όπως αυτό δηλώνεται στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που κατατέθηκε στις Βρυξέλλες. Άλλωστε, η απουσία οποιασδήποτε δέσμευσης για τους πόρους του επιχειρησιακού προγράμματος στήριξης της πρώτης τετραετίας, ύψους 4 δισ. Ευρώ, είναι χαρακτηριστική. Το 3% του ΑΕΠ (έναντι 16% των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) που χειρίζεται σήμερα η αυτοδιοίκηση, φαίνεται ότι θα μειωθεί περαιτέρω, και όποιος αντέξει!
Η αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα οι Δήμοι, είναι λαϊκοί θεσμοί. Η συμμετοχή, η αντιπροσωπευτικότητα, η συλλογικότητα, είναι βασικά στοιχεία δημοκρατίας, διαφάνειας αλλά και αποτελεσματικότητας. Όλα αυτά είναι άγνωστα στο νομοσχέδιο. Τα συλλογικά όργανα (Δημοτικά Συμβούλια) παραπαίουν. Η απλή αναλογική που θα ήταν μια τομή στην αυτοδιοίκηση, ούτε καν συζητείται. Πλειοψηφικό 3/5, και όσο λιγότεροι αντιπροσωπεύονται, τόσο καλύτερα.
Όσο για τις συνενώσεις, εδώ η λογική του Υπουργείου είναι καθαρή. «Όσο μεγαλύτεροι πληθυσμιακά είναι οι Δήμοι, τόσο αποτελεσματικότεροι»! Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (όποτε μας συμφέρει τη θυμόμαστε) ο μέσος όρος κατοίκων ανά Δήμο, είναι 5.500 κάτοικοι, στην Ελλάδα είναι 10.500 σήμερα, 30.000 με τον «Καλλικράτη»! Πρόδηλα και ομολογημένα τα προβλήματα λειτουργίας των νέων Δήμων, επισημάνθηκαν και στο νησί μας: Απομάκρυνση της πρωτοβάθμιας αυτοδιοίκησης από τον δημότη, συγκεντρωτισμός, ακόμη πιο προβληματική η προοπτική ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών, κλπ…, που τα έχουμε επανειλημμένα επισημάνει.
Και η γνώμη των τοπικών κοινωνιών; Οι καθολικές αντιδράσεις, και στην Κέρκυρα, και στα άλλα μεγάλα νησιά, και σε πολλές ακόμη περιοχές; «Δεν μας ενδιαφέρουν» λέει το Υπουργείο, παραβιάζοντας το αντίστοιχο εδάφιο της Ευρωπαϊκής Χάρτας Αυτοδιοίκησης, το οποίο εξάλλου η δικομματική πλειοψηφία της Βουλής δεν έχει επικυρώσει.
Τέλος, ο δρόμος για μαζικές απολύσεις εργαζομένων είναι ανοιχτός. «Οι συμβασιούχοι σίγουρα», με αποτέλεσμα ιδιαίτερα οι Δήμοι να αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας.
Μία μεγάλη ευκαιρία δημοκρατικής, ουσιαστικής τομής στο πολιτικό-διοικητικό σύστημα, χάνεται. Δυστυχώς ο στόχος είναι ένας: Η δημοσιονομική εξυγίανση, η εξοικονόμηση χρημάτων. Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο φαίνεται να κυριαρχεί, ο κοινωφελής χαρακτήρας του δημόσιου χώρου αμφισβητείται, η αυτοδιοίκηση μετατρέπεται σε απλή διοίκηση.
